چرا این همه به صورت خود دست می زنیم؟ - ورزش من و تو

هر انسان تقریبا 20 بار در ساعت به صورتش دست می زند. ترک لمس کردن صورت، به ویژه این روز ها که دنیا درگیر کروناست، بسیار مهم است. اما چرا انسان این همه علاقه دارد با انگشتان خود در ناحیه صورت بچرخد؟

یکی از جمله های پرکاربرد در تمام کشور ها در این روز ها که مردم با کرونا دست وپنجه نرم می نمایند این است که دستتان را به صورت نمالید. اما با وجود تمامی توصیه ها و هشدار ها خودداری از این حرکت، سخت است.

چرا دست زدن به صورت و لمس آن، این همه معمول و جذاب است؟ پژوهشگران در این باره، مقاله ای در مجله تخصصی تبادلات فلسفی، منتشر نموده اند.

به گفته این پژوهشگران، این خو و کردار شاید با این هدف از انسان سر می زند که او ناخودآگاه، به این وسیله خودش را بو می کشد. به باور پژوهشگران، این عمل از جمله به انسان در بنای خویش یاری می نماید: خود را می بویم، پس هستم.

انسان تقریبا 20 بار در ساعت چهره اش را لمس می نماید. هرچند این عدد در تحقیقات گوناگون، متفاوت است، اما یک نکته روشن است و آن اینکه انگشتان ما خیلی بیشتر از حد ضروری در ناحیه دهان و بینی می چرخند و این موضوع اگر چه با شیوع کرونا نظر ها را بیشتر به خودش جلب نموده، اما انسان همواره به آن دچار بوده است.

یک تحقیق در سال 2006 نشان داد که تقریبا یک چهارم همه بیماری های مجاری تنفسی از این راه منتقل می شوند.

نویسندگان مقاله منتشرشده درتبادلات فلسفی می گویند، اگر رفتاری این چنین سلامتی انسان را به خطر می اندازد و همزمان این همه رایج است پس احتمالا باید سودی هم داشته باشد. به ویژه که این رفتار نه تنها در انسان که در دیگر سرده های انسانیان هم دیده می گردد که به طور معمول دستشان توی صورتشان است.

خانواده انسانیان (نخستینیان) شامل چهار سرده شامپانزه ها، گوریل ها، انسان ها و اورانگوتان ها می گردد.

روزنامه آلمانی زبان زود دویچه تسایتونگ که مقاله ای درباره بوییدن خویش منتشر نموده است، به مطالعه ای که در دهه 80 میلادی بر روی این چهار سره صورت گرفت، اشاره می نماید که نشان داد، در طول 20 دقیقه، انگشتان اورانگوتان ها 12 بار، گوریل ها 20 بار و شامپانزه ها 24 بار صورتشان را لمس نموده است.

برای تحقیق بر روی این رفتار در میان انسان ها، پژوهشگران در تازه ترین پژوهش خود از 160 شرکت نماینده که هر کدام تنها در یک اتاق نشسته بودند، فیلم گرفتند. تقریبا یک پنجم مدت زمانی که شرکت نمایندگان زیر نظر بودند، دستشان نزدیک بینی بود.

افزون بر این محققان با یاری تجهیزات به کار رفته در این آزمایش پی بردند، در بعضی از این شرکت نمایندگان، جریان هوای ورودی به بینی، بیش از دو برابر شد. نتیجه اینکه: شرکت نمایندگان به طور ناخودآگاه انگشتانشان را بو می کشند.

به نوشته این محققان، مشاهدات دیگر نشان داد که دست دادن کوتاه با فرد دیگر هم بر بوکشیدن انگشتان تأثیر می گذارد و ظاهرا طبق گفته پژوهشگران، انسان با بوییدن دست خود از جمله اطلاعاتی در خصوص ارتباطات اجتماعی در رابطه با فرد مقابل جمع آوری می نماید.

به باور پژوهشگران، انسان با هدف بوکشیدن دست هایش که ناخودآگاه صورت می گیرد، به دفعات صورت خود را لمس می نماید تا به این ترتیب به درکی در خصوص محیط پیرامون و شرایط عاطفی/احساسی خود برسد. چرا که به اعتقاد پژوهشگران، احساسات شدید بوی بدن را تغییر می دهند. در اصل ما با بوکشیدن دست هایمان، به دنبال اطمینان حاصل کردن از خویشتن خویشیم.

نویسندگان مقاله می نویسند، در این ارتباط، بینی به مثابه آینه بویایی عمل می نماید و پیغام آرامبخشی به ما می دهد که من هنوز هستم و وجود دارم چرا که می توانم خودم را ببویم.

به این ترتیب می توان به این پرسش که چرا انسان در شرایط سخت و گیج نماینده، بیشتر صورت خود را لمس می نماید، پاسخ داد. شرح رایج برای این مسئله این است که وقتی انسان نمی داند چگونه واکنش نشان دهد این مسئله باعث به وجود آمدن استرس می گردد. استرس به وجود آمده با انجام هر حرکتی کاهش پیدا می نماید؛ حتی با یک ایما و اشاره یا حرکت بی معنی.

تحقیق تازه، اما نشان می دهد، لمس صورت نه تنها بی معنی نیست که درست در لحظه های از نظر احساسی چالش برانگیز، اطمینان/ یقین حاصل شده به وسیله بوییدن خویش، یاری می نماید که در شرایطی که آدم احساس می نماید همه چیز در پیرامونش فروریخته است، دست کم احساس کند، خودش هنوز هست و نامتغیری است که ثابت مانده است.

البته لازم به ذکر است که تحقیقات دیگری هم وجود دارد که نشان می دهند، عمل بوییدن دست ها و انگشتان به صورت خودآگاه هم صورت می گیرد.

پیغام این تحقیقات برای این روز ها که بشر با کرونا دست و پنجه نرم می نماید، چیست؟ شاید بتوان گفت که یک نتیجه گیری ساده این است که قدر بینی و نقش آن را در زیست اجتماعی و شخصی خودمان بیشتر بدانیم و البته درست در روز هایی که هر تماس، از جمله با محیط پیرامون بینی می تواند به معنای افزایش خطر ابتلا به ویروس باشد، این رفتار ناخودآگاه یا با استناد به نتایج دیگر تحقیقات کاملا خودآگاه، یعنی بوییدن دست و انگشتان را ترک کنیم.

منبع: دویچه وله