آشنایی با علل ایجاد سوراخ کمر در نوزادان - ورزش من و تو

سوراخ کمر چیست؟

سوراخ کمر که به آن نمونه برداری از مایع نخاعی نیز گفته می گردد، فرایند قرار دادن سرنگ در ستون فقرات تحتانی نوزاد به منظور استخراج مایع مغزی نخاعی است؛ این مایع در سیستم عصبی بچه ها، از مغز تا نوک پایین ستون فقرات گردش می نماید.

این مایع از فضای زیر عنکبوتیه خارج می گردد؛ یعنی حفره مایعات مغزی نخاعی است که کل سیستم عصبی هر کودکی را احاطه نموده است. مایع مغزی نخاعی باعث می گردد که ستون فقرات و مغز از اثرات اجسام خارجی در امان باشند. بعلاوه، این مایع مواد مغذی حیاتی مورد احتیاج برای سیستم عصبی را به همراه دارد.

بر این اساس، می توان ادعا کرد که مایع مغزی نخاعی، سلامت سیستم عصبی هر نوزادی را تأمین نموده و در صورت بروز عفونت عصبی در بدن، عوامل بیماری زا را به سادگی نشان می دهد.1

چرا سوراخ کمر در نوزادان انجام می گردد؟

اگر پزشک متخصص اطفال مشکوک به اختلال سیستم عصبی، عفونت یا وجود سرطان در بدن نوزادی باشد، سوراخ کمر یا دریافت نمونه ای از مایع نخاعی را توصیه می نماید. در واقع، این مایع جهت تشخیص ناهنجاری ها یا وجود بیماری های مختلف، در خارج از بدن بیمار مورد آزمایش قرار می گیرد.

در حقیقت، گاهی اوقات تنها راه برای معین وجود برخی از عفونت ها در بدن بچه ها، استفاده از همین روش تشخیصی است.

1-سپسیس نوزادی

این بیماری یک نوع عفونت خونی در نوزادان است که در اثر انبوهی از بیماری ها ایجاد می گردد؛ از جمله مواردی که بر سیستم عصبی مانند مننژیت و آنسفالیت تأثیر می گذارند.

اگر پزشک متخصص اطفال احساس کند که علت ابتلا به سپسیس وجود عفونت در سیستم عصبی کودک است، در این صورت برای معین وجود پاتوژن ها در مایع مغزی نخاعی او، از روش تشخیصی سوراخ کمر استفاده می نماید.

2-عفونت های باکتریایی و ویروسی

ضروری است بدانید که در برخی موارد، میکروب ها ممکن است راه خود را از خون یا اعصاب به مایع مغزی نخاعی پیدا نمایند؛ در چنین شرایطی، این میکروب ها با تأثیرگذاری بر سیستم عصبی کودک ممکن است به بدن او آسیب وارد نمایند. با استفاده از روش سوراخ کمر می توان سیفیلیس موجود در مایع نخاعی مغزی کودک را با اطمینان تشخیص داد.

3-ردیابی انواع سرطان ها در بدن نوزادان

در صورتی که کودک مبتلا به سرطانی از انواع خون مانند لوسمی و لنفوم، سیستم عصبی یا غدد لنفاوی باشد، آزمایش نمونه ای از مایع مغزی نخاعی می تواند حضور سلول های سرطانی را در بدن او نشان دهد. علاوه بر این مورد، فشار زیاد مایع مغزی نخاعی در سیستم عصبی می تواند به معین ناهنجاری در عملکرد سلول ها نیز یاری شایانی کند.

4-خونریزی زیر عنکبوتیه

این نوع خونریزی، سیستم عصبی از جمله مغز هر نوزادی را تحت تأثیر قرار می دهد. وجود خون در مایع مغزی نخاعی کودک می تواند خونریزی بدن او را نشان دهد که محتمل است به علت ضربه مغزی یا به علت آنوریسم ایجاد گردد.

این امر باعث می گردد که دیواره های شریانی مانند بادکنک شوند که برای نشت خون به بافت اطراف منفجر می شوند. به خاطر بسپارید که خود آنوریسم نیز در اثر عفونت های باکتریایی یا ویروسی ایجاد می گردد.

5-اختلالات سیستم عصبی نوزادان

سوراخ کمر یک روش تشخیصی مستقیم برای ورود به سیستم عصبی نوزادان جهت تشخیص ناهنجاری ها یا انواع بیماری ها است. بیماری های عصبی دژنراتیو مانند مولتیپل اسکلروزیس و سندرم گیلین باره به وسیله آزمایش مایع مغزی نخاعی تشخیص داده می شوند که با استفاده از نمونه گیری این مایع امکان پذیر است.

علاوه بر این موارد، سناریوهای دیگری وجود دارد که پزشک متخصص اطفال ممکن است از سوراخ کمر برای تزریق ماده به جای استخراج مایعات استفاده کند. برخی از مهم ترین این موارد به شرح زیر می باشند:

6-تزریق رنگ به درون مایع مغزی نخاعی نوزادان

در این روش تشخیصی، یک نوع رنگ مخصوص پزشکی به فضای داخل نخاع کودک تزریق می گردد تا به پزشک متخصص اطفال یاری کند که با استفاده از اشعه ایکس، شرایط سیستم عصبی را مورد آنالیز قرار دهد.

در واقع، این فرایند امکان معاینه مناسب نخاع و اعصاب مرتبط با آن را فراهم می نماید تا پزشک معالج بتواند برای معین وجود بیماری از آن استفاده گردد.

7-تزریق داروهای شیمی درمانی

ضروری است بدانید که سوراخ کمر برای تزریق داروهای شیمی درمانی به سیستم عصبی یا حتی سایر قسمت های بدن در موارد ابتلا به سرطان نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

8-تزریق دارو بیهوشی به نوزادان

جالب است بدانید که در صورت تزریق داروی بیهوشی به طور مستقیم به سیستم عصبی نوزادان به وسیله مایع نخاعی، بیهوشی ها می توانند سریع تر عمل نمایند. امروزه، بیشتر پزشکان با مشاهده مزایای این روش به عنوان برترین وسیله برای تزریق داروی بیهوشی به بدن انسان، از سایر روش ها به مقدار خیلی کمتری (مگر در موارد ضروری) استفاده می نمایند.

بعلاوه، در برخی موارد، پزشک ممکن است سوزن را برای مقدار گیری فشار مایع مغزی نخاعی، با استفاده از یک وسیله پزشکی به نام مانومتر وارد بدن نوزادان کند. فشار بالای مایع مغزی نخاعی یک شاخص مهم جهت تشخیص برخی بیماری ها مانند مننژیت است.2

عوارض

گرفتن مایع نخاعی در صورتی که کلیه اصول مربوط به آن رعایت شده باشد اقدامی تقریباً بی خطر به شمار میرود . در حقیقت شایع ترین عارضه ان بروز سردرد است که در بزرگسالان شایع تر از بچه ها می باشد و با اندکی استراحت نیز بهبود می یابد .

در حقیقت این یکی از باورهای غلطی است که به طور شایع در والدین دیده می گردد . واقعیت این است که LP (گرفتن مایع نخاعی) از اقداماتی است که گاهی پزشکان برای آنالیز علت بیماریهای فلج دهنده مانند فلج اطفال نیز بکار می برند .

در این صورت اگر فلجی در طی بیماری اتفاق افتاده باشد ممکن است به اشتباه به حساب انجام این اقدام گذاشته شده باشد به خصوص اینکه در برخی از چنین بیماریهایی ممکن است پاها برای همواره دچار ضعف یا فلج شوند و والدین به اشتباه تصور نموده باشند که کودک از کمر به پایین در اثر LP فلج شده است .

بنابراین معمولاً فلج شدن بچه ها به خود بیماری مرتبط است و نباید آن را به گرفتن مایع نخاع نسبت داد.3

روش سوراخ کمر در نوزادان شامل چه مراحلی است؟

این روش تشخیصی/درمانی در کلینیک مغز و اعصاب یا به وسیله پزشک متخصص اطفال انجام می گردد؛ کلینیک باید برای استفاده از این روش دارای تجهیزات خوبی باشد. سوراخ کمر در نوزادان شامل یک سری مراحل مهم است که به شرح زیر می باشند:

1-صحبت با والدین بیمار

در ابتدا، پزشک معالج فرایند و اهمیت سوراخ کمر را به والدین بیمار شرح می دهد. بعلاوه، او درباره دلهره در خصوص این فرایند و برطرف هرگونه نگرانی صحبت خواهد نمود. والدین در تصمیم گیری در خصوص استفاده از آرام بخش نقش اساسی دارند.

در مرحله بعدی، سوراخ کمر با استفاده از بی حسی موضعی در بدن نوزاد انجام می گردد؛ در این شرایط، کودک در حین هوشیار بودن، بی حس خواهد بود. بعلاوه، برخی از پزشکان این روش را با استفاده از بیهوشی عمومی که کودک کاملاً بی هوش شده است، انجام می دهند.

علاوه بر این موارد، دکتر می تواند یک داروی آرام بخش داخل وریدی را انتخاب کند که باعث خواب آلودگی نوزاد می گردد. ضروری است بدانید که نوع آرام بخش به سن، فرایند سلامتی نوزاد شیرخوار و بعلاوه ترجیح والدین او بستگی دارد.

2-آماده سازی نوزاد برای سوراخ کمر

پس از دستیابی به اجماع نظر با والدین، پزشک معالج لیستی از دوز و موارد لازم را به شما ارائه می دهد تا کودک خود را برای سوراخ کمر آماده کنید. به یاد داشته باشید که آماده سازی خاصی جهت سوراخ کمر در نوزادان لازم نیست؛ اما پزشک ممکن است دو روز قبل از عمل از شما بخواهد تا رژیم درمانی خاصی را دنبال کنید.

بعلاوه، اگر کودک شما برخی داروهای دیگر را مصرف می نماید، ممکن است پزشک از شما بخواهد که استفاده از آن ها را به طور موقت متوقف کنید، زیرا برخی از داروها می تواند نتایج آزمایش سوراخ کمر را تحریف کند. با این حال، در نظر داشته باشید که در هر شرایطی، شما می توانید به نوزاد خود شیر دهید، زیرا این امر تأثیری در نتایج عمل او ندارد.

3-روش سوراخ کمر در نوزادان

در روز آزمایش، آنچه پزشک انجام می دهد، به شرح زیر است:

کودک بر روی قسمت جلو بدن دراز کشیده و دست های خود را به سمت جلو دراز می نماید. پرستار یا والدین می توانند به نوزاد یاری نمایند که در این شرایط قرار بگیرد. در روش سوراخ کمر به والدین اجازه داده می گردد که در تمام مراحل، در کنار فرزند خود بمانند، زیرا حضور آن ها بیمار را آرام و ثابت نگه می دارد.

سپس، پزشک معالج برای معین محل شکاف در ناحیه ستون مهره، ستون فقرات کودک را احساس خواهد نمود. سوراخ کمر بین L3 و L4 یا بین مهره L4 و L5 حفر می گردد.

پس از معین شدن محل مورد نظر، پزشک آن را با محلول ضدعفونی نماینده مالش می دهد. بعلاوه، او ژل سرد را روی ناحیه مورد نظر می مالد تا به طور جزئی، انتهای عصب نوزاد را بی حس کند.

در این مرحله، بی حسی موضعی در عضلات کمر کودک تزریق می گردد تا محل مورد نظر را بی حس کند. اگر والدین تصمیم به بیهوشی عمومی یا استفاده از داروی آرام بخش وریدی داشته باشند، می توان به وسیله ورید، آن را به بازوی بیمار تزریق کرد.

اگر از بیهوشی عمومی یا آرام بخش در خصوص نوزادی استفاده گردد، او به آرامی بی هوش می گردد. در خصوص بی حسی موضعی، کودک باید به وسیله والدین خود آرام گردد تا همچنان ثابت بماند و پاهای خود را تکان ندهد. جالب است بدانید که اثر داروی بی حسی در عرض چند دقیقه شروع شده و کودک به زودی آرام می گردد.

مرحله بعدی وارد کردن سوزن سوراخ کمر است. پزشک پس از در نظر گرفتن قد، سن و مراجعه به فرمول های پزشکی معاصر، طول سوزن کمر را معین می نماید.

سوزن به قسمت تحتانی کمر بیمار وارد می گردد تا اینکه وارد فضای subarachnoid گردد که حاوی مایع مغزی نخاعی است. کودک تحت تأثیر بی حسی موضعی آگاهانه باقی می ماند؛ بنابراین ممکن است فشار در ستون فقرات را تجربه کند.

سوزن سوراخ کمر توخالی است؛ یک سوزن دیگر نیز دارد که به آن استیچ گفته می گردد. بعد از سوراخ شدن، استیچ به آرامی خارج می گردد و مایع روشن مغزی را بیرون می کشد تا پزشک آن را در لوله های آزمایش جمع کند. مایع به آرامی از بدن نوزاد خارج می گردد؛ دو تا پنج دقیقه طول می کشد تا این فرایند به انتها برسد.

در نهایت، سوزن به آرامی خارج شده و محل تزریق به وسیله یک باند استریل پانسمان می گردد.

پس از پوشاندن محل تزریق، کودک شما می تواند به آرامی به پشت خود حرکت کند و به روش معمول دراز بکشد. کل روش سوراخ کمر بچه ها حدود 30 دقیقه طول می کشد.

نتایج آزمایش بسته به هدف تزریق به ستون فقرات می تواند طی چند ساعت یا چند روز به اشتراک گذاشته گردد. با این حال، بعد از عمل، شما باید در پی مراقبت های اساسی از فرزند خود باشید.1

پینوشتها

1.www.mamanam.com

2.www.pezeshk.us

3.www.vista.ir

منبع: راسخون