قندهای طبیعی بهترند یا قندهای مصنوعی؟ - ورزش من و تو

قندهای طبیعی بهترند یا قندهای مصنوعی؟

بشر با الهام گرفتن از شیرین نماینده های طبیعی، نوع مصنوعی آنها را ساخت و در این کار آن قدر پیش رفت که در حال حاضر انواع مصنوعی با ده ها بار قدرت شیرین نمایندگی بیشتر بازار مصرف را به خود اختصاص داده اند. اما به رغم این موضوع همچنان متخصصان تغذیه استفاده از قند های طبیعی را ترجیح می دهند، چرا که ترکیبات مصنوعی نسبت به همتای طبیعی خود از فواید کمتری برخوردارند. این در حالی است که این روزها مصرف این طعم دهنده ها نه تنها در میان بیماران بلکه در میان افراد سالم (با هدف کاهش یا کنترل وزن) هم رواج یافته است.

این نوع قند ها در طبیعت انواع و اقسام دارند و در کل در گروه کربوهیدرات ها جای می گیرند. بنا بر اظهارات متخصصین تغذیه از کربن، هیدروژن و اکسیژن تشکیل شده اند و به یکی از شکل های زیر وجود دارند: منوساکاریدها (مثل:گلوکز، فروکتوز و گالاکتوز)، دی ساکاریدها (مانند: ساکاروز، لاکتوز و مالتوز)، رافینوزیک که الیگو ساکارید است و از گالاکتوز، گلوکز و فروکتوز تشکیل شده و پلی ساکارید ها(مثل: نشاسته و سلولز). احتمالا می دانید که گلوکز، ساکارز، فروکتوزیا قند میوه، لاکتوز یا قند شیر و عسل عمده ترین شیرین نماینده های طبیعی موجود در طبیعت هستند.

این قندها در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری ها فواید اثبات شده ای دارند. متخصصین تغذیه درباره بعضی از آنها چنین می گویند: سوربیتول که یک شیرین نماینده طبیعی است از احیای قند سوربوز به دست می آید و برای افراد دیابتی مناسب است، چرا که برای متابولیزه شدن احتیاج به انسولین ندارد بنابراین در شیرینی های بدون قند و مرباهای دیابتی مصرف می گردد. البته در درمان یبوست و نارسایی کبد در ذخیره گلیکوژن هم می توان از آن استفاده کرد.

مالتوز که از احیای قند مانوز به دست می آید، قند سهل الهضمی است که به ویژه در سالمندان بسیار مفید است. گلوکز از آنجایی که در جذب سدیم و پتاسیم نقش دارد و در افراد اسهالی برای جذب بهتر سدیم و پتاسیم می تواند موثر عمل کند. عسل یکی از برترین قند های طبیعی است که در ترکیب خود مقداری املاح معدنی و ویتامین هم دارد و آن را کاهنده سرفه، یبوست، التهاب و عفونت می شناسند. هر چند که موارد ذکر شده نمونه ای از انواع فواید قند های طبیعی است اما یک نکته در خصوص همه آنها نباید فراموش گردد و آن خاصیت انرژی زایی بسیار زیادشان در مقایسه با قند های مصنوعی است. اما در میان آنها، ساکارز یا شکر عوارض بیشتری دارد.

متخصصان تغذیه علیه شکر

بنا بر اظهارات متخصصان کوتاهی عمر، افزایش وزن، پوسیدگی دندان، بیماری های قلبی عروقی با مقدار مصرف شکر ارتباط مستقیمی دارند. به علاوه، نفاخ بودن حبوبات ناشی از قند های رافینوز واسکاتیوز است که از سه تا نه قند ساده تشکیل شده اند. از آنجایی که در دستگاه گوارش انسان، آنزیمی برای این دسته از قند ها وجود ندارد بر همین اساس تخمیر شده و با فراوری گازها باعث نفخ می شوند. سلولز هم که یک پلی ساکارید است در دستگاه گوارش انسان هضم نمی گردد.

در ادامه دکتر صالحی سورمقی، عضو هیات علمی دانشکده دارو سازی دانشگاه تهران، ضمن تایید گفته های متخصصان تغذیه بر جنبه های دیگر عوارض قند های طبیعی اشاره می نماید: چاقی، تشدید بیماری دیابت با مصرف نامتعادل قند (گلوکز) و شکر (ساکارز) از عوارض مصرف قند های طبیعی است. وی حتی پاسخ این سوال شایع را که چرا به رغم افزایش بهداشت دهان و دندان پوسیدگی و بیماری های این ناحیه افزایش پیدا نموده است؟ در مصرف بی رویه قند های طبیعی می داند.

رواج قند های مصنوعی

همان طور که از نامشان پیداست، قند های مصنوعی ترکیبات شیمیایی هستند که در خانواده کربوهیدرات ها جای نمی گیرند، اما قدرت شیرین نمایندگی بالایی دارند. تا جایی که تحقیقات مختلف آنها را در مقایسه با قند های طبیعی 150 و گاهی 2000 برابر شیرین تر یافته اند و این شیرینی بیش از میزان بر اساس گفته های دکتر کشاورز باعث شده است که در غلظت های بسیار کم مورد استفاده قرار گیرند بعضی از شیرین نماینده های مصنوعی عبارتند از: آسه سولفام پتاسیم، آسپارتام، ساخارین و نمک های سدیم و کلسیم آن و توماتین.

این شیرین نماینده ها در غذاهای کنسرو شده، شیرین نماینده های روی میزی، آب سیب، نوشابه های سبک، ماست ها، دسرها، مخلوط های نوشیدنی، قرص های شیرین نماینده و فرآورده های کم کالری و بدون قند استفاده می شوند. به رغم کاربرد این قند ها در صنایع مختلف در برابر یک سوال قرار می گیریم: چرا از قند های طبیعی به جای قند های مصنوعی در صنایع استفاده نمی گردد؟ دکتر صالحی سورمقی در این باره معتقد است: معمولا نوع مصنوعی این قندها قابلیت دسترسی راحت تری دارند. از آنجایی که بشر فراوری نماینده آنها است در مقادیر مختلف و با قیمت های مناسب تری عرضه شان می نماید و برعکس قند های طبیعی معمولا با دغدغه محدود بودن منابع رو به رو هستند. به علاوه ترکیبات مصنوعی در بسیاری از موارد، قدرت و سرعت اثر بیشتری در مقایسه با مواد طبیعی دارند که البته قابل ذکر است در بعضی از موارد خاصیت اخیر مزیتی برای قند های مصنوعی محسوب نمی گردد چرا که هر قدر قدرت و سرعت اثر مواد بیشتر باشد به همان میزان عوارض بالاتری هم خواهند داشت.

اما بشنوید از عوارض قندهای مصنوعی

سرطان زایی شناخته شده ترین عارضه بعضی از انواع قند های مصنوعی است. در این میان دکتر کشاورز به نکته مهمی اشاره می نماید: قدیمی ترین و پرمصرف ترین قند مصنوعی ساخارین یا ساکارین است که تحقیقات سال های قبل، نشان داد در صورت مصرف بیش از میزان در موش باعث سرطان مثانه می گردد، که در نتیجه ماده ای به نام اتولوئن سولفون آمید رخ می دهد. مقدار آن در ساخارین ppm 200بود بعدها با رساندن این ماده به حدppm 5 و حتی در بعضی موارد حذف آن از ساخارین سرطان زایی آن را محدود کردند. آسپارتام از دیگر قند های مصنوعی است که دکتر کشاورز به آن اشاره نمود.

بنا بر اظهارات وی این قند تا کنون عارضه شناخته شده ای نداشته است اما ناپایداری آن در برابر حرارت و اسید آمینه فنیل آلانینی که در ساختار این ماده وجود دارد باعث می گردد در بعضی شرایط نتوانیم از آن استفاده کنیم. تا جایی که در بچه ها مبتلا به بیماری فنیل کتونوری یا در مادران بارداری که سابقه تولد کودک مبتلا به فنیل کتونوری دارند نباید استفاده گردد. از دیگر عوارض قند های مصنوعی انرژی زایی محدود این قند ها در مقایسه با قند های طبیعی است، ضمن این که مزه تلخ بعضی از آنها تا حدی است که نمی توان از آن چشم پوشی کرد.

اما شیرینی زیاد قند های مصنوعی موجب شده تا از آنها در ساخت محصولات دارویی استفاده نمایند، در تشریح این موضوع دکتر صالحی سورمقی می گوید: از آنجا که معمولا فرآورده های دارویی در حجم های کوچک فراوری می شوند (مثل کپسول و قرص) بنابراین برای تغییر مزه شان نمی توان از شیرین نماینده های طبیعی مثل قند و شکر استفاده کرد چراکه شیرینی این مواد نسبت به قند های مصنوعی کمتر است و در مقایسه با قند های مصنوعی باید در حجم های زیاد مصرف شوند، حال با وجود داروهایی با حجم کم، قند های مصنوعی مناسب تر و به صرفه تر خواهند بود.

کاربرد شیرین بیان

به تازگی ترویج این تفکر که استفاده از گیاه شیرین بیان در تهیه شیرینی می تواند مفیدتر باشد بسیاری را دچار اشتباه نموده است. دراین باره باید بگوییم این گیاه از جمله گیاهان شیرینی است که جزو قند های طبیعی محسوب نمی گردد. متخصص گیاهان دارویی در این باره می گوید: شیرین بیان علی رغم اسمش یک ترکیب غیر قندی است.

به طوری که در این رابطه دکتر صالحی مزه شیرین آن را به ماده ای با اسم گلیسریزین مربوط می داند. طبق اظهارات وی این ترکیب غیر قندی پنجاه بار شیرین تر از شکر و قند معمولی است. تا جایی که این شیرینی زیاد باعث شده مزه این گیاه در مراحل اولیه چشیدن، تلخ و گس باشد و به تدریج که در بزاق حل می گردد شیرینی اش احساس خواهد شد. این گیاه طبق اظهارات دکتر صالحی سورمقی، دارویی مناسب در درمان زخم و التهاب معده و زخم ابتدای روده است و امروزه برای تغییر طعم و مزه تنتور ها و دارو ها، زیاد استفاده می گردد.

حرف آخر

در طبیعت انواع و اقسام قند ها با کارایی های مختلف وجود دارند. در این میان تنها گلوکز و شکر برای دیابتی ها مضر هستند. به نظر می رسد بعضی از افراد دیابتی برای کنترل بیماری خود از خوردن هر نوع ماده شیرین خودداری می نمایند. این در حالی است که همه این مواد شیرین برای آنها مضر نیستند.

دکتر صالحی سورمقی در این باره می گوید: دیابتی ها به همه انواع و اقسام قند ها برای فعالیت احتیاج دارند. اگر قرار باشد آنها را از خوردن تمام قند ها محروم کنیم بدن با کمبود ها و مسائل دیگری رو به رو خواهد شد. آنها باید تحت نظر متخصص تغذیه در حدی که آنها توصیه می نمایند قند های مختلف دیگر را در برنامه غذایی خود بگنجانند و از مصرف خودسرانه شان بپرهیزند حتی اگر سالمند باشند یا فقط به بهانه کنترل وزن آنها را انتخاب نموده باشند

منبع:www.salamat.com

/م

منبع: راسخون