ضعف بزرگ سیستم آموزش کشور کنکور است، آموزش یکسان مشکل اصلی سیستم آموزشی ایران - ورزش من و تو

گروه دانشگاه خبرگزاری خبرنگاران-هانا حیدری، امروزه استارت آپ ها و شرکت های دانش بنیان اغلب بر روی خدماتی مانند فروش، حمل ونقل، تاکسی های اینترنتی و غذا فعالیت می کنند. از همین رو نیاز است اکوسیستم استارت آپ ها و کارآفرینان به سمت حوزه های کمتر مورد توجه با پتانسیل بالا و اثرات اجتماعی، مالی و ملی بالا در شرایط کنونی هدایت شود.

با توجه به چالش های متعدد کشور در عرصه هایی مانند کشاورزی، سبک زندگی شهرنشینی، مسائل اجتماعی، محیط زیست، آلودگی و انرژی، دراین بین گروه ها و شرکت های دانش بنیانی شکل گرفته اند که به صورت غیرمستقیم اندیشه و خلاقیت را وارد چرخه های تولید تا بازار می کنند. خبرگزاری خبرنگاران در راستای معرفی و تجربه نگاری فناوری، با گروه های استارت آپی پیروز در قالب پاتوق نخبگان همراه شده و پای صحبت خبرنگارانن نشسته است.

پاتوق نخبگان محفلی برای مخترعان و نخبگان دانشگاهی است که در سلسله نشست هایی در راستای معرفی دستاوردها و چالش های استارت آپ ها و شرکت های دانش بنیان در خبرگزاری خبرنگاران برگزار می شود. در یکی از این نشست ها پذیران محمد صالح رحمانی بودیم که نخستین اختراع خود را در سن 10 سالگی انجام داد. این اختراع خنک کننده غذای کودک و نوزاد بود. وی تا به امروز اختراعات زیادی داشته است که کمک یار جانبازان قطع نخاع، داروی ترمیم عصب، پدافند غیرعامل رد کمین دشمن، دستگاه تولید برق رایگان، ماشین بدون سوخت و آلایندگی و مکمل ورزشی توتال از جمله آنهاست.

هدف از نخبه پروری، تربیت مدیران فرهیخته با روحیه انقلابی است/ استعدادیابی از کانون مساجد تا مراکز دانشگاهی

خبرنگاران: مشوق شما در این راه چه کسی بوده است؟

رحمانی: پدرم. در دوران مدرسه وقتی پنج بار 20 می گرفتم، پدرم برای کن یک جایزه می گرفت. یک بار بار جامدادی، یک بار دوچرخه، یک بار هم کیت گرفت. همین شد که شروع به ساخت کیت کردم. پدرم یک مرد واقعی است، مثل تمام پدرها،نمی گویم پدرم خاص است اما واقعاً مرد است و پسرهایش را مرد بار آورده است. در هر زمینه ای که بگویید مدیون پدر و مادرم هستم. مشوق اصلی من در حوزه الکترونیک پدرم بودند. وقتی در حال ساخت کیت ها بودم، پدرم به من گفت که نوآوری داشته باش، مونتاژ کردن قطعات فایده زیادی ندارد.

به همین دلیل تمرکز را روی کیفیت گذاشتم اما پدرم باز هم گفت فایده ای ندارد، باید خدمتی به بشر کنی. گفتم یعنی چی؟ گفت یعنی اختراع کن. شروع به تحقیق و اختراع کردم، در تمامی این مراحل پدرم تشویقم می کرد. تا پنج سال پیش فکر تولید به ذهنم نیز خطور نکرده بود و فقط اختراع می کردم. پدرم گفت آخرش که چی؟ برای چه کسی اختراع می کنی؟ اختراعات را تولید کن تا به دست مردم برسد و بتوانند استفاده کنند. در هر زمینه ای تشویق های پدرم برایم مؤثر واقع شده است.

خبرنگاران: تا به امروز در جشنواره هایی مثل خوارزمی یا فارابی شرکت کرده اید؟

رحمانی: بله. در جشنواره خوارزمی سه رتبه کشوری و چند رتبه استانی دارم. زمانی که در دماوند زندگی می کردیم، خانم موحد، مدیر پژوهش سرای شهید فاضلی دماوند بودند، ایشان نقش مهمی در رشد من داشتند. ابتدا که پژوهش سرا تأسیس شده بود، مربی نداشت و تنها خانوم موحد بودند. من هم تنها دانش آموزی که هر روز به این پژوهش سرا می رفتم. ایشان در دفترشان می نشستند و من هم به آزمایشگاه فیزیک می رفتم و تا بعد از ظهر آنجا تحقیق می کردم. اولین عضو پژوهش سرا، اولین مربی پژوهش سرا و اولین دبیر خوارزمی در این پژوهش سرا شدم و خانوم موحد در تمام این پیروزیت ها نقش کلیدی داشتند.

در جشنواره های مختلفی شرکت می کردم و رتبه های زیادی هم آوردم. با این حال سه ماه بعد از اختتامیه جشنواره به من خبر می دادند که رتبه آوردی و لوحم به پژوهش سرای دماوند می فرستادند. جوایز جشنواره خوارزمی شامل یک لوح قاب، یک تندیس و یک لوح سکه می شد اما به من فقط لوح خالی را، بدون قاب، می دادند. از خانوم موحد پیگیر شدم که گفت توی راه قاب خاتمش هم می افتد! درواقع لوح خالی را به پژوهش سرا می فرستند اما وقتی به دنبال باقی اش می رفتیم از رئیس آموزش و پرورش تا وزارت هانه همه رسید نشان می دادند که تنها لوح خالی را تحویل گرفته اند. هیچ گاه جوابی نگرفتم که چرا وقتی رتبه کشوری آورده ام، تنها با یک لوح از من تقدیر شد و خبری از تندیس و لوح سکه نبود.

خبرنگاران: چرا به مراسم معرفی برگزیدگان جشنواره دعوت نمی شدید؟

رحمانی: همین جای سوال دارد. تمام لوح ها را دارم و می توان از دبیرخانه خوارزمی نیز استعلام گرفت اما هیچ وقت هدیه اش را به ندادند. در جشنواره های زیادی رتبه آوردم اما بیشتر آنها تنها یک لوح برایم به ارمغان آورده اند. درست است که لوح افتخار است و هدیه مالی و چند سکه دردی از مخترع دوا نمی کند اما سوال اینجاست که چرا باید همین جایزه اندک را نیز از مخترع دریغ کنند؟

خبرنگاران: فکر می کنید شرکت در این جشنواره ها فایده ای هم برای دانش آموزان دارد؟

رحمانی: به شخصه تجربه خوشی از جشنواره ها ندارم، سال گذشته جشنواره آینده سازان علمی انقلاب را برگزار کردم که حدود 500 نفر در آن شرکت کردند. برای جوایز جشنواره از هر جایی که توانستم چیزی تهیه کردم، از یک خیر سه سفر به مشهد گرفتم، بن 200 هزار تومانی از شرکت خودم برای 30 نفر در نظر گرفتم و ... جشنواره بالاخره برگزار گشت و طرح های خوبی نیز از شرکت کنندگان گرفتیم. برای مثال، یکی از شاگردانم یک نرم افزار آموزش الکترونیک طراحی کرد. چند اختراع و مقاله در این جشنواره شرکت داده شد.

به تمام افرادی که در این جشنوراه شرکت کردند هم یادبودی هر چند کوچک دادیم. این جشنواره در رشته های مختلف برگزار می شود و دور دوم آن نیز در دهه فجر سال جاری برگزار خواهد شد. وقتی یک نخبه جشنواره ای برگزار می کند، به این دلیل نیست که بودجه زیاد آورده است و می خواهد با دادن چند لوح ماجرا را جمع وجور کند. در این جشنواره ها می توان نخبه ها را نیز شناسایی کرد، نخبه هایی که قابلیت بالایی دارند. سپس شروع به آموزش و پرورش آنها می کنیم. جشنواره نباید فقط به شرکت کردن و بردن ختم شود. نه تنها از کسانی که در این جشنواره شرکت کنند، حمایت می کنم بلکه برای اجرایی کردن طرح هایشان نیز تلاش می کنم.

در حال حاضر چند طرح خوب از دانش آموزان دارند. یکی از دلایلی که شروع به برگزاری این جشنواره کردم، این بود که نشان دهم وقتی رسانه، جشنواره، برنامه تلویزیونی دست یک نخبه باشد، برنامه هدفمندتر می شود و قابلیت رشد نیز افزایش می یابد. داوران جشنواره های فعلی یک درصدی از دانشگاه های خارجی می گیرند و اطلاعات نخبگان را برای آنها می فرستند، وگرنه دانشگاه آکسفورد، جیمز وات و .. از کجا می دانند که من کی هستم؟ کجا رتبه آورده ام؟ این اتفاق شبیه به پدیده ای است که در دانشگاه شریف شاهد آن هستیم.

خبرنگاران: یعنی بدون این که دانشجو و دانش آموز بخواهد، اطلاعاتش به دانشگاه های خارجی فرستاده می شود؟

رحمانی: بله، وگرنه چگونه قبل از این که من رزومه ای بفرستم، دعوت نامه می فرستند؟ هیچ رزومه ترجمه شده ای ندارم. بنابراین چگونه یک دانشگاه خارجی من را پیدا می کند. واسطه هایی در این میان وجود دارند که اطلاعات را می فروشند، این افراد مجرم هستند. این افراد به کشور خیانت می کنند و نخبه ها را به کشورهای خارجی می فرستند. عدم تمایل نخبه به ماندن در کشور، ضعف محسوب می شود. بله کشور سختی می کشم اما می خواهم که اینجا بمانم و کار کنم تا شاید ذره ای به رشد کشور کمک کنم. نتیجه به عهده من نیست، شاید حتی کار من نتیجه ندهد، چرا؟ وقتی همه می فرایند، کار یک نفر نمی تواند نتیجه ای داشته باشد. حداقل اگر در آن جهان از من بپرسند که وظیفه ات را انجام دادی؟ می توانم بگویم که مانده ام و وظیفه ام را انجام داده ام.

دانشگاه جیمز وات در انگلیس دعوتنامه ای برای من فرستاده است. جیمز وات دانشگاهی تولیدمحور است. شرکت دارد، تولید محصول را انجام می دهد و از مخترع حمایت هم می کند. از من دعوت شده که به این دانشگاه بروم و فقط محصول طراحی کنم، یعنی حتی لازم نیست به فکر ساختش باشم. طراحی و ایده پردازی با من است و وقتی که به مرحله تولید برسد، خودشان برای تولید اقدام می کنند. حالا این شرایط را با دوندگی هایی که برای تولید در کشور می کنیم، مقایسه کنید. باید از نخبه طوری حمایت شود که بتواند در هر شرایطی به تولید علم بپردازد، یعنی نگران مسائل مالی، تأمین معیشت خانواده و .. نباشد.

خبرنگاران: به نظر شما بزرگ ترین ضعف سیستم آموزشی کشور چیست؟

رحمانی: یکی از ضعف های سیستم آموزشی کشور، آموزش یکسان است. نمی توان سنجاب، گربه و ماهی را کنار هم نشاند و با همه آنها با مساوات رفتار کرد. هر کسی استعداد خاصی دارد. مساوات این است که آموزش یکسان نداشته باشیم. تا سوم ابتدایی یکی از مسائلم این بود که محتوای درسی بسیار آسان بود و می توانستم همه آنها را در 20 روز بخوانم و امتحان دهم. این کار را هم کردم. کتاب ها را خواندم و به معلمم گفتم می توان آنها را امتحام بدهم. اول هم به ایشان برخورد و خیال کرد که به نحوه درس دادنش توهین می کنم. در آخر هم به پدرومادر و آموزش وپروش ثابت کردم که نیازی به آموزش مدرسه ای ندارم و دیگر حضوری به مدرسه نرفتم.

یادگیری در هر کسی متفاوت است، هر کس زمان یادگیری، نوع یادگیری و سبک زندگی متفاوتی دارد. به عبارتی شاید یک دانش آموز بتواند پنج سال ابتدایی را در دو تا سه سال تمام کند، یکی دیگر در هفت سال. در سیستم آموزشی فعلی همه این افراد در کنار هم می نشینند و آموزش یکسانی به آنها می دهیم. نحوه آموزش هر کس متفاوت است، یکی سمعی یادمی گیرد و دیگری بصری اما در حال حاضر مدل آموزشی برای همه یکی است. یکی دیگر از مسائل سیستم آموزشی آزمون گیری های یکسان است. ضعف بزرگی به نام کنکور در سیستم آموزشی ما وجود دارد. البته تنها انتقاد نمی کنم و پیشنهادهایی برای بهبود نیز دارم. طرح توجیهی برای سیستم آموزشی کشور نوشته ام، تک تک ضعف ها را مشخص کرده ام و برای هر کدام پیشنهاد نیز در نظر گرفته ام.

نخبه پروری باید از خانواده شروع شود/ حمایت از نخبه یعنی حمایت از سرمایه های کشور

خبرنگاران: یکی از مسائل اصلی عدم درک درست معلم از بهره هوشی دانش آموز است، برای حل این مشکل چه باید کرد؟

رحمانی: می گویند آب راه خود را پیدا می کند. اگر خود دانش آموز بفهمد که چه کسی هست و چه کار می خواهد کند، می تواند هدف گذاری کند. اگر از یک دانش آموز بپرسی برای چه خلق شده ای، نمی داند! دانشجویش هم نمی داند! هویتی برای دانش آموز یا دانشجو تشکیل داده نشده است. خانواده هویتی مشخص نکرده است. خانواده باید راه را به دانش آموز نشان دهد تا در آن قدم بگذارد و استعدادش را کشف کند. برای یادگیری درس الکترونیک هیچ معلمی نداشتم، نه کلاس رفتم و نه معلمی در کار بود. هر شخصی می تواند استعداد خودش را کشف کند. تنها کافی است با مطالعه و برنامه شروع کند تا به هدف برسند. معلم ها در قید این مسائل نیستند، در نخبه کشی موثر هستند.

خبرنگاران: این شرایط در مرکز نخبه پروری، وقتی نخبه به نخبه آموزش می دهد، حل می شود؟

رحمانی: همان طور که گفتم نخبه های من، مدیران آینده هستند. مدیران آینده نمی توانند سابقه مدیریتی نداشته باشند، باید سابقه مدیریتی یا اجرایی در جایی داشته باشند. در مجموعه نخبه پروری دانش آموزان تدریس می کنند و فعالیت های اجرایی انجام می دهند. کادر اجرایی، تدریس و حتی طراح فتوشاپ مجموعه نیز از دانش آموزان و دانشجویان هستند. هر درس و مبحثی را نیز ساده کرده ایم، سیستم آموزشی الکی سخت شان می کند. برای مثال فتوشاپ را در چند جلسه آموزش می دهند؟ حرفه ای ترین موردش را در 36 جلسه یاد می دهند که یک سال تحصیلی طول می کشد.

طرحی به نام فتوشاپ در 20 دقیقه! دارم که یک مربی کل فتوشاپ را به طور کامل در 20 دقیقه آموزش می دهد. تنها کافی است از این کلاس فیلم بگیرند و تمرین کنند تا فتوشاپ را به طور کامل یاد بگیرند. در سه ترم 10 جلسه ای، در 30 ساعت دانش آموز را به حدی می رسانم که می تواند با یک کارشناس الکترونیک فارغ التحصیل از دانشگاه خوب و حرفه ای بحث علمی انجام دهد. این نوع آموزش برای هر سطح هوشی و هر مدل دانش آموزی مناسب است. درواقع تنها نحوه آموزش متفاوت است. این سیستم آموزش را در مرکز نخبه پروری پیاده سازی کرده ام و به هر شخصی که بخواهد هم می دهم. همه چیز در این سیستم آموزشی ساده است. درواقع نحوه آموزش سیستم فعلی هوشمندانه نیست.

خبرنگاران: برنامه ای برای تولید و فروش مکمل های دارویی که ساخته اید، در کشور دارید؟

رحمانی: این مکمل های دارویی در ایران قابل فروش نیستند. برای این که بتوانیم آنها را به بازار داخلی عرضه کنیم باید مطالعات بالینی و تست های حیوانی را دوباره در ایران انجام دهیم. البته این کار را با داروسازی بوعلی شروع کرده ایم اما تست های آزمایشگاهی و مطالعات بالینی حدود چهار سال زمان می برد. بنابراین چهار سال دیگر می توانیم مجوز غذا و داروی ایران را بگیریم و شروع به تولید و عرضه این مکمل های دارویی به بازار داخلی کنیم. در حال حاضر این مکمل ها در ایران ساخته می شوند اما تنها اجازه صادرات آنها را داریم.

خبرنگاران: طرح پیوند عصبی که داشتید به کجا رسید؟

رحمانی: این طرح از طرح های خاص من به شمار می رود و پیاده سازی آن برای بعد از فروش داروها گذاشته ام. برنامه ام این است که یک سال مکمل های دارویی را بفروشم، سرمایه ای به دست آورم و سپس شروع به تولید طرح پیوند عصبی کنم. چون من فقط خودم هستم و خودم. یک بچه آشپز که پدرم هیچ سرمایه ای ندارد که به من بدهد. بنابراین باید روی پای خودم بایستم. یادم نمی آید که از 10 سالگی به بعد پولی از پدرم گرفته باشم، حتی یک هزار تومانی! خودم برای خودم درآمدزایی می کردم.

همانطور که گفتم پدرم به عنوان جایزه برای من کیت می خرید. اواخر دوم ابتدایی شروع به طراحی کیت کردم و به شرکت تولیدکننده اش می فروختم. درآمدزایی من از همان جا شروع شد. پدر و مادرم در رشد من تأثیر بسکمک داشتند. نحوه تربیت آنها بود که باعث شد مستقل بار بیایم و به کسی وابسته نباشم. هر جا که به صفر رسیدم، دستم را روی زانوی خودم گذاشتم و دوباره بلند شدم. به همین دلیل وقتی ارگانی یا سازمانی حمایت نمی کند هم از کاری سرد نمی شوم.

خبرنگاران: در صحبت های تان گفتید دولت باید حامی نخبگان شود اما برخی از مسئولان تأکید دارند که دولت تنها باید ساختار ایجاد کند و سرمایه گذاری مسئولیت بخش خصوصی است. نظر شما در این باره چیست؟

رحمانی: اشکالی ندارد، دولت زمینه فراهم کند و بخشی خصوصی دنبال ما بیاید اما مشکل اینجاست که بخش خصوصی این کار را نمی کند. در حال حاضر چه کسی آمادگی کشف نخبگان را دارد؟ چه کسی حاضر است نخبگان را دعوت کند، طرح هایشان را بررسی کند، در صورت خوب بودن طرح آنها را بپذیرد و شروع به حمایت از طرح ها کند تا به ثمر برسند؟ هیچ کس! هیچ ارگان و سازمان دولتی یا خصوصی حاضر به انجام این کار نیست و مسئولیت آن را برعهده نمی گیرد. کدام سازمان یا نهادی مرکزی برای جذب نخبگان و حمایت از طرح هایشان می سازد؟ این نخبه است که باید در تک تک جشنواره ها شرکت کند، برای خودش رزومه جمع کند، طرحش را ثبت کند و بعد ببرد بنیاد ملی نخبگان تا یک وام 15 میلیون تومانی بگیرد. این وام را به کدام زخمش باید بزند؟ این چه حمایتی است؟ مسئله ای با حمایت بخش خصوصی یا دولتی ندارم اما آنها باید به سراغ نخبگان بیایند نه این که نخبه به دنبال آنها بدود.

خبرنگاران: حرف آخر؟

رحمانی: حرف آخرم با نخبه هاست که باید به داد ایران برسند. سختی را تحمل کنند. خارج از کشور درس بخوانند اما برای کار کردن برای ایران برگردند. به نظرم بهترین مکان برای ظهور امام زمان(عج) ایران است. کشوری که بتواند صلح را جهان صادر کنند، ایران است. بنابراین نخبگان بیایند و زمینه را برای ظهور امام زمان(عج) فراهم کنند. به نظر من اگر واقعاً علمی ها بمانند و کار کنند، امام زمان(عج) ظهور می کند.

4021/