قبله گاه تاجداران باد دائم این مکان ، مبارک ترین بنای جهان در نصف جهان را ببینید ، راز عدد 40 در چهل ستون چیست؟ - ورزش من و تو

خبرنگاران: کاخ چهل ستون اصفهان که بالغ بر 67000 متر مربع مساحت دارد در دوره شاه عباس یکم احداث آن آغاز شد. شاه عباس اول، کوشکی در میان باغ ساخت که هسته اولیه کاخ را تشکیل می داد و تالار میانی کاخ چهل ستون و غرفه های چهار گوشه آن را در بر می گرفت. این بنا در زمان شاه عباس دوم تکمیل شد.

دو شیر و یک سر انسان

ایوان کاخ چهلستون مرکب از دو بخش است یک بخش که بر 18 ستون چوبی و رفیع پایدار است چهار ستون وسط که بر روی 4 شیر سنگی قرار گرفته و حجاری آنها به گونه ای است که دو شیر به یک سر انسان نشان داده می شود. از دهان این چهار شیر آب فوران می کرد و به حوض مرمری تالار می ریخت.

قسمت دیگر که کمی مرتفع تر است سردر ورودی تالار را تشکیل می دهد و در برخی منابع آن را تالار آئینه نامیده اند. این قسمت بر دو ستون قرار گرفته و سراسر آن مزین به آئینه کاری وسیع و پرکاری است که در آن آئینه های ریز و خوش نقش به صورت معرق در کنار آئینه های قدی و خشتی به کار رفته اند.

سنگ شیرها و مجسمه های سنگی اطراف حوض و داخل باغچه ها تنها آثاری است که از دو قصر باشکوه دیگر صفویه یعنی آئینه خانه و عمارت سرپوشیده باقی مانده و به این محل منتقل شده است. تندیس های چهارگانه در گوشه های استخر باغ، آناهیتا ایزدبانوی آب ها هستند.

در ابتدا ستون ها با پوششی از آینه کاری های زیبا تزیین شده بوده که در زمان حکومت ظل السلطان قاجار در اصفهان این آئینه کاری ها تخریب شده و روی نقاشی های صفوی با گچ پوشانده شده است.

سقف تالار از قاب های چوبی و به اشکال مختلف هندسی ساخته شده است. تصویر قرینه حوض مرمرین وسط ایوان در تزئینات سقف مشاهده می شود. این قرینه سازی شباهت بسیاری با ایوان عالی قاپو دارد.

نقاشی های نفیس چهل ستون

تالار مرکزی کاخ که اختصاص به میهمانان خارجی و شخصیت های کشورهای دیگر داشت حاوی نقاشی هایی است که وقایع تاریخی دوران های مختلف را بیان می کنند. این سالن باشکوه که بر گنبدی منقوش پایدار است با لچکی های رنگارنگ و طرح های طلایی و شفاف از شاهکارهای هنری آن عصر محسوب می شوند.

نقاشی های موجود در تالار مرکزی کاخ که برخی از آن ها در عصر قاجار نقاشی شده اند شرح پذیرایی شاه عباس اول و دوم و شاه طهماسب از امرای ترکستان و همایون هندی و نیز جنگ شاه اسماعیل اول با ازبکان است. دو تصویر دیگر که یکی روبروی در ورودی تالار و دیگری مقابل آن است جنگ چالدران در دوران شاه اسماعیل اول و جنگ کرنال در زمان نادر شاه افشار را به نمایش می گذارد.

در دو طرف سالن مرکزی عمارت چهلستون تصاویری از سفرا و اروپائیانی که در آن روزگار در اصفهان بوده اند نقاشی شده است. این تصاویر را دو نقاش هلندی آنژل Anjel و لوکار Lokar) نقاشی کرده اند.

تالار 18 ستون، تالار آئینه، شیرهای سنگی چهار گوشه حوض مرکزی، تزئینات طلاکاری و نقاشی های سالن پادشاهی، تصویری از شاه عباس اول با تاج مخصوص و … از قسمت های دیدنی عمارت چهل ستون به شمار می آیند.

تصویری از شاه عباس اول با تاج مخصوص و مینیاتورهای دیگری در اتاق گنجینه کاخ چهلستون وجود دارد که در سال های 1334 و 1335 خورشیدی از زیر گچ خارج شده اند.

برخی دیوارنگاره های کاخ چل ستون اصفهان را در زیر ببینید:

با توجه به ماده تاریخ هایی که برخی از شعرای عصر صفویه در اشعارشان آورده اند و با مراجعه به کتب و متون مربوط به آن روزگار، سال اتمام کاخ چهلستون 1057 هجری در زمان سلطنت شاه عباس دوم بوده است. از جمله این شعرا (صائب تبریزی) ملک الشعراء آن روزگار است که طی قصیده بلند بالایی چهل ستون (چهلستون) را توصیف کرده و در آخر قصیده با مصراع قبله گاه تاجداران باد دائم این مکان، سال 1057 هجری را بیان کرده است.

همچنین سال ساختمان کاخ چهلستون به موجب اشعاری که در جبهه تالار از زیر گچ خارج شده است مصراع: مبارک ترین بناهای دنیا است که با حساب حروف ابجد سال 1057 هجری قمری (مصادف با 1026 هجری خورشیدی و 1647 میلادی) می شود ؛ یعنی پنجمین سال سلطنت شاه عباس دوم.

راز عدد چهل در کاخ چل ستون

اگرچه انعکاس ستون های بیست گانه تالارهای کاخ چهلستون در حوض مقابل کاخ، مفهوم چهلستون را بیان می کند، علاوه بر آن عدد چهل در ایران قدیم کثرت و تعدد را می رساند و وجه تسمیه عمارت مزبور به چهل ستون می تواند به علت تعدد زیاد ستون های این کاخ نیز باشد.

مؤلف کتاب معماری اسلامی نامگذاری این عمارت به چهلستون را … نوعی بازی بصری قلمداد می کند زیرا نمائی با تعداد زیادی ستون در آب انعکاس یافته است … .

نقوش ترکیبی دیوارها و سقف تالار در عمارت تاریخی چهل ستون که در قالب های زیبای لچک و ترنج قرار گرفته اند و خطوط اصلی تقسیمات بنا که ترکیب زیبایی از نقاشی و کاشیکاری و سایر تزئینات متعدد و متنوع هستند این اثر با شکوه را به صورت یکی از بارزترین نمونه های معماری دوران صفویه درآورده است.

در حال حاضر عمارت چهلستون به صورت باغ موزه ای که سالن مرکزی آن محل نمایش برخی از آثار هنری دوران های مختلف ایران است مورد بازدید گردشگران خارجی و مهمانان داخلی قرار می گیرد.

تصاویری از این کاخ باشکوه را در زیر ببینید.

تصاویر: ایرنا